NGÔ THÙ (Thế kỷ XVII)
Đại Tướng QuânThượng Đẳng ThầnThuỷ Tổ Khai Canh Bản Thổ Thành Hoàng Làng Phù Bài Ngô Thù là Thuỷ tổ của dòng họ Ngô cư trú tại ba làng Phù bài, Thanh thuỷ, Lang xá thuộc huyện Hương thuỷ, tỉnh Thừa thiên huế (trước kia là trấn Thuận hóa). Cho tới nay chưa rõ Ngô Thù gốc từ đâu vào Thuận hóa, chỉ tương truyền rằng ông có ở Đường lâm, Bắc ninh. Khi nhà Mạc chiếm ngôi nhà Lê thì vào Thanh hoa, Nghệ an trước khi định cư ở Thuận hóa. Khi định cư ở Thuận hóa, Ngô Thù đã có nhiều công lao to lớn trong việc khai hoang lập ấp, mở mang nông nghiệp, công nghiệp, tổ chức bảo vệ làng xóm, chống giặc cướp, thú dữ.
1. Khai hoang lập ấp: Trên địa bàn từ nam thành phố Huế ngày nay trở vào rộng gần 8000 mẫu, đã khai hoang, mở mang nông nghiệp thành đồng ruộng phì nhiêu, đặc biệt đã sản xuất được gạo nếp thơm ngon, nổi tiếng khắp vùng. Đồng thời đã mở mang lâm nghiệp, khai thác gỗ, lâm sản làm cho vùng đồi núi rừng rậm, đất hoang trở thành xóm làng trù phú, đồng ruộng phì nhiêu, dân cư đông đúc.
2. Mở mang nông nghiệp: Đã tổ chức khai quặng, luyện sắt. Nay vẫn còn dấu vết các lò luyện sắt và gỉ sắt rải rác khắp làng. Theo Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn niên hiệu Cảnh Hưng thứ 37 (1776): Xã Phù bài, huyện Phú vang có ngọn núi chứa nhiều quặng sắt. Theo lệ cứ hàng năm phải nộp 2000 khối, mỗi khối 25 cân (trang 224).
3. Tổ chức bảo vệ làng mạc, chống giặc cướp, thú dữ: Khi mới tổ chức định cư, vùng này hoang vu hẻo lánh, nơi trú ngụ của nhiều toán giặc cướp, lại có nhiều thú dữ phá hoại mùa màng, làm hại dân, ông đã tổ chức lực lượng dân chúng tự bảo vệ.
4. Tài năng và đức độ: Ông là người có đức độ cao, sống tình nghĩa với dân làng, bạn bè, nhưng rất kiên quyết chống và trừng trị bọn giặc cướp gian tà, tà ma, quỉ dữ. Do công lao và tài năng đức độ, Ngô Thù được nhiều triều Vua ban sắc chỉ, phong thần. Do bị mất mát trong chiến tranh, bị hư hỏng, chỉ biết còn 7 sắc phong của 7 triều Vua từ đời Hậu Lê tới cuối triều Nguyễn.
Các tước phong cao nhất là Đại Tướng Quân, Thượng Đẳng Thần, Thuỷ Tổ Khai Canh Bản Thổ Thành Hoàng Làng Phù Bài.
(Theo PHẢ HỆ HỌ NGÔ VIỆT NAM, Nhà xuất bản Văn hoá thông tin phát hành năm 2003, trang 5990).