CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc _______oOo________ TỘC PHẢ HỌ LÊ HỮU TRÁC BÚT Quyển số : 1 * * * Ban biên tập : - Lê Văn Hòa - Lê Quốc Việt Năm Canh Dần - 2010 VIẾT VỀ GIA SỬ CỦA DÒNG HỌ LÊ HỮU TRÁC BÚT LỜI MỞ ĐẦU Ngưòi ta ai cũng có tổ tiên cũng ví như cây có gốc, nuớc có nguồn. Cây có gốc mới nở nhành xanh ngọn, nuớc có nguồn mới biển rộng sông sâu, ngưòi có tổ tiên mới có con cháu sau này. Cuốn sách gia phả sẽ giới thiệu với anh em, con cháu trong họ về truyền thống phát triển sinh nhai từ tổ tiên ta ngày truớc đến anh em con cháu hiện nay và mãi mãi về sau nhằm mục đích để mọi ngưòi trong họ biết đuợc thứ bậc của mình, giữ gìn tôn ti trật tự, ai là ngưòi trên, ai là ngưòi duới mà chào hỏi thâu thưa, trên kính duới nhuờng, yêu thuơng đùm bọc, tục ngữ có câu : “Một giọt máu đào hơn ao nuớc lã” Anh em con cháu trong họ dù gần dù xa cũng là chung một dòng máu của tổ tiên ta chia sẻ. Vậy ta phải thân mật đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau : “Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao” Một nhà gặp khó khăn cả họ cùng giúp, có thế thì tình nghĩa họ hàng mới đuợc thắm thiết và tổ tiên ta ở dưói suối vàng hẳn cũng đuợc ngậm cười. Ta cũng nên phòng tránh những sự cãi vã nhau, dù trong gia đình hay trong họ, có gì thắc mắc thì trong nhà đóng cửa bảo nhau : “Khôn ngoan đối đáp ngưòi ngoài Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau” Chớ có thù hằn oán ghét nhau mà tổn thuơng đến tình nghĩa họ hàng. Ngày nay, ai biết xem Gia phả của dòng họ mình thì người đó tự sinh lòng hiếu độ. Gia phả ví như giọt nước quí đối với người sống trên sa mạc, còn những người sống ven sông thì dễ gì khi mỗi lần uống nước lại nhớ được đến nguồn. Vậy Gia phả là gì? Nhà không có Gia phả như Nước không có sử. Con người hiếu hạnh phải hiểu được công ơn các đời Tiên Tổ, phải hiểu được vì ai mà có mình, xem Gia phả để biết gốc tích của Thuỷ Tổ, biết các thế hệ Tiên Tổ, biết quan hệ trên dưới thân sơ trong họ, biết năm sinh tháng mất, ngày kị giỗ của các bậc tiền nhân. Ngoài mục đích trên gia phả còn lưu giữ nhiều sự tích đặc biệt của các vị Tiên Tổ, những bài thơ, những áng văn tuyệt tác, những câu đối hay những bài thuốc gia truyền và những kỉ vật mà ta xem đó là gia bảo của dòng họ… Vì những lý do trên, nên năm 2009 Ông Lê Văn Hoà (đời thứ 5) có ý định viết vắn tắt cuốn Gia phả dòng họ Lê Hữu ta để lưu truyền lại cho con cháu sau này làm cơ sở viết tiếp cho dòng họ mãi mãi về sau. Tôi là Lê Quốc Việt (con Ông Lê Văn Nhị) thuộc đời thứ 6 may mắn được đọc cuốn sách Gia phả đầu tiên do Ông Lê văn Hoà là người thông hiểu gia phả viết vào xuân năm 2009, do cuốn sách Gia phả Ông viết còn gặp nhiều khó khăn và cũng còn những thiếu sót , vì truớc đây các cụ ta không có gia phả để lại, các thông tin về các Cụ không còn ai biết rõ . Tên tuổi các cụ đã lùi sâu vào dĩ vãng, việc biên soạn chỉ dựa vào truyền thuyết trong họ và tìm hiểu thêm ở các cụ cao tuổi rồi đúc kết lại mà xây dựng nên cuốn sách gia đầu tiên phả này. Khắc phục những thiếu sót trên , tôi mong mỏi và xin được cùng Ông tìm hiểu , soạn lại cho hoàn chỉnh cuốn Gia phả với các nội dung và thông tin đầy đủ hơn đồng thời cuốn gia phả họ Lê Hữu ta cũng đươc lập trên trang Web, nhằm để gìn giữ cội nguồn, sự nghiệp công đức của những thế hệ đi trước , gìn giữ cho các đời sau làm cơ sở viết tiếp Gia phả cho dòng họ Lê Hữu . Phả hệ chi tiết này ghi rõ các mốc lịch sử ( Ngày,tháng năm sinh, nơi sinh, quê quán, ngày mất...) của các thành viên trong chi họ, đồng thời mô tả rõ thân thế, sự nghiệp, cá tính, đạo đức, gia phong. Mặc dù chỉ là bản tóm tắt sơ lược, xong nó cũng toát lên được bản chất của mỗi thành viên, mỗi thế hệ trong chi họ. Cây có gốc, Người có nguồn Việc ghi lại sự phát triển và thăng trầm trong cuộc sống của mỗi người, đó là việc làm hết sức cần thiết. Nó đòi hỏi những người chủ gia đình, chủ chi họ ở mỗi thế hệ kế tiếp cần và phải làm cho đầy đủ. Nếu ai lơ đãng bỏ qua thì tự mình đánh mất lịch sử truyền thống của gia đình và chính bản thân mình. Khi tập hợp tư liệu và biên tập chắc còn nhiều thiếu sót, rất mong các Cụ, anh em trong họ và thế hệ hậu sinh bổ sung để phả hệ ngày một chi tiết và hoàn thiện. Ẩm hà tư nguyện ( Uống nước nhớ nguồn )Khắc xương quyết hậu ( Để tốt lành về sau ) SUY NGHĨ CỦA BAN SOẠN THẢO KHI LẬP TỘC PHẢ HỌ LÊ HỮU Kính cẩn nghiêng mình trước vong linh:- Viên tổ khảo, viên tổ tỷ.- Cao tằng tổ khảo, Cao tằng tổ tỷ. - Tằng tổ khảo, tằng tổ tỷ- Hiền khảo, hiền tỷ. Kính thưa các cụ ông, cụ bà, cùng anh em trong tộc họ. Hôm nay (15 tháng 4 năm Canh Dần ) tộc họ Lê Hữu chúng ta họp mặt đông đủ tại đây làm lễ tưởng niệm vong linh người lập ra tộc họ chúng ta là: Viên tổ khảo …………............, Viên tổ tỷ .........…………cùng các con của cụ. Là những người sinh ra thuộc thế hệ hậu sinh mong được các bậc tiền nhân thứ lỗi. Chúng tôi có mấy suy nghĩ xin được phép giải bầy với tổ họ, cùng mọi thành viên trong họ có mặt tại đây về nội dung và ảnh hưởng của tộc phả họ Lê Hữu . Trải qua nhiều ngày, tháng Ban soạn thảo Tộc phả trăn trở suy ngẫm từng sự kiện được truyền miệng lại về các bậc tiền nhân. Người đặt nền móng khai sinh và phát triển tộc họ Lê Hữu chúng ta hôm nay. Vất vả và tổn hao trí tuệ cũng nhiều , từ nay họ Lê Hữu lần đầu tiên chính thức từ Tộc phả truyền miệng nay có tộc phả được ghi chép khá đầy đủ và tỷ mỷ trên các trang giấy và trên trang Web . Đó là tác phẩm trí tuệ của một tập thể, của dòng họ mang nét văn hoá giáo dục trong tộc họ chúng ta. Trước hết ta phải hiểu Phả là gì? Tại sao Họ lại cần tới Tộc phả hay Gia phả? Ảnh hưởng của Tộc phả, Gia phả đến mọi thành viên trong họ thế nào?I. Phả là gì? Một trong những thứ quý nhất mà Tổ tông, ông bà để lại cho gia đình hay dòng tộc là tộc phả, gia phả.( Phả ) hay còn gọi là phổ, theo nguyên gốc chữ Hán ( theo từ điển tiếng Trung Quốc Phả cũng đọc là Sổ ) có nghĩa là quyển sách (hoặc sổ) ghi chép có thứ tự mối quan hệ huyết thống của một tộc người cùng chung huyết thống. Phả có hai bậc:- Tộc phả: Biên chép về nguồn gốc và lưu truyền của cả tộc họ.- Gia phả: Ghi chép về từng nhánh họ. Như đã nói ở trên tộc phả xác nhận nguồn gốc dòng họ. Đó là người khai sinh tộc họ. Còn Gia phả dẫn chứng cụ thể về sự khai sang dòng họ hoặc xác nhận chuyển đổi họ nếu có, hay mối quan hệ tính cách của chi nhánh với tổ họ cụ thể là:- Tộc phả: là chứng cứ lịch sử lâu đời về căn nguyên của một họ .- Gia phả: Là sổ biên ghi có tính cách gần gũi hơn tộc phả. Nó có nội dung đầy đủ, rõ ràng về từng chi tiết cá . II. Tại sao cần có tộc phả, gia phả? Ngày xưa người ta quan niệm rằng: Tộc phả hay gia phả là sổ sách biên ghi lại các bậc tiền nhân, để thế hệ hậu sinh kế tiếp phải lo phụng thờ. Ngày nay chúng ta cần hiểu rằng: Tộc phả, hay Gia phả phải ngoài mục đích ghi nhớ truyền thống nhằm giáo dục các thế hệ kế tiếp về truyền thống tốt đẹp của tộc họ và gia đình. Xã hội chúng ta ngày nay đang phát triển nhanh về kinh tế, văn hoá, xã hội. Đi theo nó cũng nẩy sinh những phức tạp về đạo đức lối sống, những thói hư tật xấu thường được thế hệ trẻ tiếp thu một cách mau lẹ, mà học đường không thể ngăn chặn cải hoá kịp. Mỗi gia đình trong tộc họ chúng ta cần sớm ra tay đề phòng, ngăn ngừa kịp thời mầm mống của sự thái hoá biến chất ở con em mình để không phải hổ thẹn với tổ tiên bằng cách:Đem các gương ăn ở có nghĩa có tình của các bậc tiền nhân để răn dậy cho các thế hệ sau:- Gây ấn tượng tốt về nề nếp gia phong cho mọi người trong dòng tộc. Nhất là gây ý thức trách nhiệm của con trẻ đối với gia đình và xã hội.- Cần tạo nên một ý thức tôn trọng kỷ luật trong gia đình và chấp hành những quy ước của tộc họ. Chính gia phả là gạch nối liền sợi dây liên kết, ràng buộc đời sống tinh thần của những người cùng chung huyết thống. Nói cách khác gia phả tộc phả là nền tảng đạo đức, gia phong, gia lễ của một tộc họ. Nó là tấm gương sáng cần được bảo tồn và phát huy truyền thống tốt đẹp của lớp người đi trước trong tộc họ. III. Gia đình: Gia đình là yếu tố tự nhiên, căn bản của xã hội. Được xã hội và quốc gia bảo trợ (Điều 18 - Khoản 3 Tuyên ngôn nhân quyền của Liên Hợp Quốc 12/1848). Hiểu như tuyên ngôn về gia đình của LHQ thì gia đình của chúng ta là đơn vị căn bản của một xã hội. Gia đình ấm no, hạnh phúc là cơ sở cho kinh tế văn hoá của gia đình và quốc gia phát triển. Chim có tổ, người có tông. Đó là ý thức sâu sắc của mỗi gia đình trong tộc họ chúng ta, Nhớ đến tổ tông tưởng đến công ơn của các bậc tiền nhân. Mỗi gia đình, các họ tộc đều tổ chức kỷ niệm ngày mất của người đã khuất. ( Ta tạm gọi là làm giỗ ) ngoài ra chúng ta cần ghi chép lại những diễn biến của họ tộc về con người, tính cách, kinh tế chính trị v..v.. Nó để lại cho thế hệ sau sự hiểu biết thông suốt được vị trí của tộc họ mình trong chiều dài của một kỳ lịch sử. Sự lưu truyền huyết thống có tính cách thiêng liêng. Nó đề ra trách nhiệm của thế hệ sau sống sao cho xứng đáng với những người đã khuất. Việc làm ấy trong Gia đình là hoàn toàn phù hợp với đạo lý, truyền thống trong họ… IV. Nói về hiếu nghĩa Từ xưa tới nay người ta coi việc nuôi dưỡng Ông bà, Cha mẹ thờ phụng tổ tiên là việc làm quan trọng hàng đầu trong bổn phận làm người. Nhìn vào thực tế trong họ chúng ta việc hiếu nghĩa của một số gia đình có phần lơ đãng, điển hình là thế hệ trẻ . Việc lập gia phả là hành vi nhắc nhở mọi người về bổn phận quan trọng ấy. Việc hiếu nghĩa phải được nhắc đến từng ngày. Không phải đợi đến ngày giỗ mới đem ra báo hiếu qua cỗ bàn, tiệc tùng linh đình để khoe với thiên hạ. Là con cháu phải chú trọng đến người đang sống. Chăm sóc từng miếng ăn, hớp nước uống, quần áo phải lành lặn thơm tho. Nơi nghỉ phải kín gió sạch sẽ. Ông bà, cha mẹ còn sống không quan tâm chăm sóc, đến lúc qua đời lại tổ chức ma chay linh đình gây tốn kém. Thực là đáng trách bổn phận làm con làm cháu. Làm Gia phả hay Tộc phả không phải làm lấy tiếng rồi cất kỹ vào tủ. Mà làm để nhắc nhở mọi người thuộc hàng con cháu phải lưu tâm đến các bậc thế thứ tông môn tộc họ, lúc còn sống cũng như lúc đã qua đời. Ông bà cha mẹ lúc cao niên con cháu phải sớm hôm thăm nom. Lo áo quần mặc ấm lúc trời giá lạnh. Thuốc men khi già yếu, đau ốm, trái gió trở trời, còn phải nhớ đến ngày sinh của từng người để tổ chức ngày thượng thọ, hay thượng thượng thọ. Tổ chức mừng thọ hay lễ ăn mừng khánh thọ cho Ông bà, Cha mẹ là việc làm hiếu nghĩa của bậc con cháu. Thực quý hoá cho gia đình nào mà con, cháu, chắt… đông đủ hội tụ nhau ăn mừng Ông bà, Cha mẹ được hưởng thượng thọ hay thượng thượng thọ. Đây là cách thể hiện tinh thần và hành vi hiếu nghĩa thiết thực của một gia đình hay một dòng tộc. Không có một danh dự phúc đức nào mà căn cứ trên quyền thế hay giầu sang có thể sánh được niềm vinh hạnh của con cháu, họ hàng khi Ông bà, Cha mẹ mình được khoẻ mạnh, hạnh phúc sống lâu lên thượng thọ hay thượng thượng thọ. V. Thờ phụng tổ tiên. Thờ ông bà, cha mẹ và những người thân đã khuất là tập quán có ý nghĩa nhất của người Việt. Có người cho rằng “Đạo thờ ông bà …” là một đạo giáo nhưng hoàn toàn không phải. Thờ những người thân đã khuất là xuất phát từ lòng kính trọng nhớ thương của thế hệ hậu sinh. Thờ ông bà, cha mẹ, người thân cũng không phải tín ngưỡng. Vì có thể bản thân tin hay không tin một thuyết lý tôn giáo nào. Song thờ ông bà, cha mẹ người thân không thể không tin trước những người có thật đã từng sống bằng xương bằng thịt, đã sinh ra và nuôi dưỡng ta thành người. Ông bà, cha mẹ và người thân là hữu hình chứ không phải vô hình như các bậc thần linh trong tôn giáo. Thực vậy, trong họ chúng ta nhà nhà ai cũng giành nơi trang trọng nhất để thờ phụng tổ tiên. Đó là điều đáng mừng. Tộc phả họ Lê Hữu là minh chứng nhắc nhở ngày sinh, tử của các thế hệ đã qua đi, để con cháu dành thời gian để tưởng nhớ đến những người đã khuất. Thời gian đó làm cho mỗi chúng ta sống lại những ký ức tốt đẹp của người thân. Ngày giỗ Ông,Bà các con các cháu, anh em ruột thịt được quây quần bên nhau, ăn chung trong tình huyết nhục đậm đà ấm cúng. Từ đó ôn lại những kỷ niệm và dậy con trẻ những bài học làm ăn, lẽ sống của những người thân lúc lâm thời. Để thế hệ trẻ tự tu dưỡng bản thân, sống cho xứng đáng với truyền thống của ông cha. Kính thưa các cụ ông, cụ bà và toàn thể các thành viên trong họ. Mấy suy nghĩ của chúng tôi được thể hiện trên các mục: Gia đình, hiếu nghĩa, thờ phụng tổ tiên là những tâm sự của Ban biên tập Tộc Phả dòng họ Lê Hữu nếu có gì không đúng mong mọi người bỏ qua và một lần nữa xin các Cụ và toàn thể các thành viên trong họ đóng góp ý kiến xây dựng Tộc phả Lê Hữu cho đầy đủ và hoàn thiện .Các thông tin về Gia phả xin liên hệ qua thư điện tử : vietlq.mt@vietsov.com.vnHình ảnh gia tộc họ được lưu giữ tại http://me.zing.vn name : vietlqmtChúng tôi xin kính chào và cảm ơn! Ban Biên Tập Lê văn Hoà Lê Quốc Việt ( Ngày 15 tháng 04 năm Canh Dần) E-mail liên hệ với Lê quốc Việt : vietlq.mt@vietsov.com.vn