SƠ LƯỢC VỀ LỊCH SỬ
BÍNH CHI TỨ PHÁI NGUYỄN (NGÔ), LÀNG CHẾ NHUỆ.
Họ Nguyễn (Ngô) làng Chế Nhuệ chúng ta ngày nay có nguồn gốc từ họ Ngô, nguyên quán ở Kiều Anh (hay Quần Anh), Quán Chỉ, Nam Định (địa danh cổ). Có tin địa chỉ này thuộc huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định ngày nay, nhưng chưa có điều kiện xác minh cụ thể. Cụ Thượng thế tổ tên là Ngô Long Thanh đã sinh sống và mất tại đây. Ông có vợ (chưa rõ tên thật), tên hiệu là Từ Tại và sinh được hai người con trai, tên là Ngô Chiến Quốc và Ngô Công Tự. Hậu duệ của các bậc tiên tổ này là Ngô Đức Chính và Ngô Tiến Lộc, nhưng chưa rõ mối quan hệ với cụ tổ.
Do nhiều hoàn cảnh khác nhau, đất nước liên tục có chiến tranh, mùa màng thất bát, các cụ đã rời quê hương đi tìm nơi "đất lành" để kiếm kế sinh nhai. Thế rồi, các cụ đã chọn làng Chế Nhuệ, tổng Chương Xá, huyện Cẩm Khê (nay là xã Tình Cương, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ) làm nơi dừng chân trú ngụ và nơi đây đã trở thành quê hương thứ hai của mình. Có tài liệu nói rằng "hai cụ Ngô Đức Chính và Ngô Tiến Lộc gặp lúc Ngô - Việt đổ nát, lấy trâu thay ngựa và đã đổi từ họ Ngô sang họ Nguyễn", ý nói gặp thời buổi chiến tranh loạn lạc phải đổi họ để dễ bề làm ăn sinh sống. Nhưng cũng có tài liệu nói rằng "hai anh em cụ Nguyễn Đắc Danh và Nguyễn Đắc Thọ khi đã chuyển đến làng Chế Nhuệ mới đổi từ họ Ngô thành họ Nguyễn" và sau này trở thành Thủy tổ họ Nguyễn làng Chế Nhuệ. Dù là đời cụ nào đổi họ chăng nữa thì họ Nguyễn làng Chế Nhuệ chúng ta ngày nay cũng có nguồn gốc từ họ Ngô ở Kiều Anh (hay Quần Anh), Quán Chỉ, Nam Định. Xác định rõ như vậy là để phân biệt với những họ Nguyễn khác cùng sinh sống ở làng Chế Nhuệ hiện nay.
Cụ Thượng thế tổ Ngô Long Thanh và các cụ Ngô Chiến Quốc, Ngô Công Tự,... Ngô Đức Chính,... các tài liệu để lại đều không thấy ghi tuổi tác, sống vào thời kỳ nào, ngày giỗ và mộ táng ở đâu. Tài liệu viết năm 1918 có ghi lại được ngày giỗ (không thấy ghi năm nào) từ đời cụ Ngô Đức Chính trở về sau. Ngày nay, hậu duệ của các cụ đã lập mộ tổ đề tên cụ Ngô Long Thanh đặt tại cuối xứ Gò Nội, làng Chế Nhuệ, xã Tình Cương, huyện Cẩm Khê để đời đời hương khói. Cụ Cao tổ Ngô Đức Chính, giỗ ngày 16 tháng 6, vợ chưa rõ tên thật, hiệu là Từ Phúc, giỗ ngày 24 tháng 9. Các tài liệu đều không ghi rõ mối quan hệ của cụ Ngô Đức Chính với cụ Thượng Thế tổ và các cụ cao tổ khác. Từ đời cụ Ngô Tiến Lộc trở về sau các tài liệu đều ghi rõ "đẻ ra" Nguyễn Đắc Danh và Nguyễn Đắc Thọ. Do vậy, bản gia phả này tạm xác định cụ Ngô Tiến Lộc là đời thứ nhất - Thuỷ tổ - của cả dòng họ Nguyễn (gốc họ Ngô) làng Chế Nhuệ.
(...)
---***---