TỘC ƯỚC - GIA PHÁP
TỘC ƯỚC
CHI TỘC HỌ NGUYỄN BÁ

TẠI THÔN HÒA LẠC XÃ THẠCH THẮNG – THẠCH HÀ – HÀ TĨNH

I. THÀNH VIÊN DÒNG HỌ NGUYỄN BÁ

1. Mọi người không phân biệt già trẻ, gái trai, nơi cư trú, có chung thuỷ tổ thuộc dòng họ Nguyễn Bá đều là thành viên họ tộc Nguyễn Bá là phải biết đặt “Lợi ích và danh dự Họ tộc” lên trên cá nhân lợi ích cá nhân, gia đình, chi tộc để mãi xứng đáng là “CON CHÁU DÒNG TỘC NGUYỄN BÁ ”
2. Tất cả đều theo gia phả của Ông Bà-Tổ Tiên để lại (xem gia phả họ Nguyễn Bá ) việc này là cần thiết để duy trì tôn ti, trật tự của dòng họ, củng cố lại thứ bậc, tránh sự chia rẽ mất đoàn kết.
3. Đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau theo khả năng, giữ gìn gia phong và truyền thống tốt đẹp của dòng họ.
4. Dù có làm gì, ở đâu, luôn nhớ rằng dòng họ Nguyễn Bá là một trong các dòng họ nổi tiếng nhất Việt Nam đã sản sinh ra các danh nhân Việt Nam và thế giới (Nguyễn Trãi), các anh Hùng dân tộc của Việt Nam để lấy đó mà tự hào , mà phấn đấu vươn lên-Quyết không làm điều gì tổn hại đén thanh danh dòng tộc.
5. Phải phát huy truyển thống tốt đẹp của dòng họ và luôn luôn tâm niệm dòng họ Nguyễn Bá là dòng họ gia phong -nề nếp mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam. Bất cứ nơi đâu, dù trong hay ngoài nước VN dòng họ Nguyễn Bá cũng cần có tâm nguyện “Hướng về cội nguồn” để liên lạc với dòng họ.
II. MỖI NGƯỜI TRONG TỘC CẦN:
1. Phải có tri thức:
Mọi việc ở đời từ xây dựng bản thân, xây dưng gia đình, quê hương xã hội đều bắt đầu từ con người. Con người như thế nào, thì gia đình, tộc họ, quê hương sẽ như thế ấy. Tuy nhiên khi mới sinh ra tuyệt nhiên không ai có thể biết được ngay tất cả mọi thứ mà phải lấy học làm đầu. Không học không thể có tri thức hoàn chỉnh. Vì vậy trong dòng tộc họ Nguyễn Bá mọi người từ trai gái, già trẻ, giàu nghèo đều phải học.
2. Phải trau dồi đạo đức:
Đó là đạo làm người. Phải chí công vô tư, phải vì dân vì nước, tiếp nữa đến dòng tộc. Con người phải rèn luyện nhân cách, phải có đạo đức, có tài. Đối với bản thân với gia đình, ông bà, cha mẹ, vợ chồng, dòng tộc…tất cả đều phải lấy “Nhân- Lễ- Nghĩa- Trí- Tín” làm gốc.
3. Phải có thể lực:
Có sức khoẻ mạnh mới có trí tuệ minh mẫn. Tuỳ theo lứa tuổi mà nuôi dưỡng, mà rèn luyện xây dựng cuộc sống trong sạch, mọi đam mê đều không nên thái quá. Điều quan trọng là khi có thể lực mọi người mới có thể đủ sưc gánh vác các trách nhiệm lớn của đất nước, dòng tộc.
4. Phải luôn sáng tạo học hỏi:
Dù lao động chân tay hay lao động trí ốc điều cốt lõi là phải có chí trau dồi, chuyên tâm, tìm tòi, phát huy mặt mạnh của mình. Sáng tạo trong cuộc sống và phát huy hết khả năng của mình để có thể xứng đáng vơí dòng tộc.
III. DỰNG VỢ GẢ CHỒNG-XÂY DỰNG HẠNH PHÚC
Hôn nhân là khởi điểm của gia đình, là sự phát triển của dòng tộc, nó ảnh hưởng đến tương lai của gia đình và cả dòng tộc vì vậy:
1) Họ Nguyễn Bá của chúng ta hiện nay có mặt trên toàn quốc, nên con cháu trong họ Nguyễn, bất kể ở nơi đâu đều không được lấy nhau làm vợ chồng. Đó là điều tối kỵ của Nguyễn Bá tộc chúng ta.
2) Con trai, con gái phải chọn lựa lứa đôi. Được cha me hai bên đồng tình, không ép buộc bán gả vì danh vọng địa vị tiền tài.
3) Phải đăng ký kết hôn trước khi tổ chức lễ hôn.
4) Phải có cuộc sống tự lập, có nghê nghiệp ổn định để xây dựng ra đình riêng.
5) Trong cuộc sống phải biết kính trên nhường dưới. Hết lòng giúp đỡ nhau xây dựng cuộc sống, biết thờ phụng cha mẹ, tổ tiên.
6) Không cưới hỏi linh đình. Lấy thuận vợ, thuận chồng làm nền tảng của gia đình.
IV.QUAN HỆ GIỮA CÁC THẾ HỆ TRONG GIA ĐÌNH:
Đối với dòng tộc Nguyễn Bá Tam Đại, Tứ đại đồng đường đó là truyền thống quý báu, đó là gia đình hạnh phúc. Muốn được như vậy phải:
1) Làm con hiếu, làm dâu hiền rể thảo, làm cháu phải kính trọng ông bà, là ông bà phải là tấm gương sáng soi cho con cháu, và phải dậy con cháu đời sau biết được gia phong, những tấm gương sáng, những gì mà dòng họ, cha ông ta đã góp cho nước Việt Nam để con cháu lấy đó mà noi theo.
2) Lấy “Thập âm phụ mẫu” làm nội dung trong mối quan hệ đối với ông bà cha me.
3) Là con cháu luôn suy nghĩ đã làm được gì để báo đáp thâm ân. Đã làm việc dù nhỏ nhất cũng không làm cho cha mẹ buồn khổ.
4) Làm ông bà, cha mẹ, phải lấy tấm gương nhân hậu , lòng vị tha để con cháu noi theo.
5) Phải luôn kính trọng các cụ lớn tuổi và người đứng đầu tộc họ. Khi có vấn đề trong họ cần phải quyết định thì người Trưởng họ- người vai trên sẽ có tiếng nói quan trọng quyết định.
V.MỐI QUAN HỆ GIỮA GIA ĐÌNH VỚI GIA TỘC
1) Nói đến gia tộc là nói đến cùng một huyết thống từ đời này qua đời khác, có thể sống trong một làng, một huyện, một tỉnh, trong phạm vi cả nước hay nước ngoài.
2) Trong tộc ước này chủ yếu nói về quan hệ gia đình với cả dòng tộc Nguyễn Bá có rất nhiều chi nhánh. Mỗi chi cần xây dựng nhiều truyền thống như: hiếu học, nghề Thầy, nghề Thuốc, nghề gia truyền… Con cháu từng gia đình phải noi gương, kế thừa xứng đáng truyền thống Chi mình.
3) Là con cháu của dòng tộc phải có trách nhiệm chung lo cho mọi việc trong các ngày xuân thu lễ hội, cúng chạp, mả. trong các việc tang hiếu.
4) Mọi sự bất hoà nên dàn xếp trong dòng họ thấm tình máu mủ, ruột rà, lấy truyền thống nhân nghĩa mà giải quyết việc bất hoà.
5) Phải luôn xây dựng một gia đình lành mạnh, văn hoá coi đó là nền tảng vững chắc cho dòng tộc. Trong công việc đời với tộc họ mọi người trong gia đình bất kể ai cũng phải có trách nhiệm đóng góp, phải dạy cho con cháu biết được trách nhiệm với dòng họ là quan trọng trên gia đình.
VI. MỐI QUAN HỆ VỚI CÁC TỘC HỌ KHÁC:
Bao đời nay, ở xã Thạh Thắng, huyện Thạch Hà, dòng tộc Nguyễn Bá làm ăn, sinh sống cùng với nhiều dòng tộc khác và cũng từ đó mới nảy nở các mối quan hệ giao lưu tình cảm, giao lưu văn hoá giữa các thế hệ thanh niên trong các tộc họ mà mình hình thành nhân duyên.
Cho nên nhiều đời, đã dựng vợ gả chồng giữa nam, nữ thanh nhiên các tộc họ trong làng với nhau. Từ đó hình thành mối quan hệ Nội-Ngoại. Ở đâu cũng là bà con, phía nào cũng là anh em, tạo cho tình làng, nghĩa xóm, cho quan hệ dòng tộc họ Nguyễn Bá với các dòng tộc khác thành mối quan hệ thân thiện.
1) Quan hệ giữa các tộc họ tạo nên tình đoàn kết keo sơn, tình làng nghĩa xóm sâu đậm. Các thế hệ dòng họ Nguyễn Bá cần nhận rõ điều này mà trân trọng giữ gìn cho tộc ước một nét đẹp truyền thống.
2) Tất cả đều là anh em, là bà con nội ngoại, mọi quan hệ, mọi bất đồng xảy ra dựa trên cơ sở mà giải quyết.
3) Trân trọng các mối quan hệ trong cuộc sống như: tang ma, cưới hỏi, giỗ chạp, xuân thu…
VII. LỄ HỘI:
Tộc họ Nguyễn Bá bao đời đều có lễ hội đó là một trong những nét đẹp truyền thống hoá của dòng tộc mang đậm đạo lý “Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây”
1) Thọ tang (lễ ma):
Đó là việc hiếu, đó là nỗi đau buồn thương tiếc cho nên mọi việc đều theo tinh thần mà tổ chức tang lễ theo nghi thức của gia phong, quy định của địa phương. Ở với ông bà cha mẹ suốt cả cuộc đời, xung quanh có họ hàng, làng xóm có hiếu đến đâu mọi người đều biết, không có đám tang to, tang nhỏ mà chỉ có đám tang “Báo đáp thâm sâu, tình làng nghĩa xóm”.
2) Giỗ kỵ:
Ông bà cha mẹ: Mục đích giỗ kỵ là để tưởng nhớ công ơn ông bà cha mẹ - Ôn lại cuộc đời ân đức, nhắc nhở con cháu noi gương, đó là “Phúc đức lưu tử tôn”. Dù có khả năng nhiều hay ít cũng không nên tổ chức quá tốn kém mà cốt là ở lòng thành kính.
3) Cưới hỏi:
Một đời chỉ có một lần. Đây là ấn tượng sâu sắc trong cuộc đời đôi vợ chồng trẻ, đây là việc hỷ nên cần phải thanh lịch- tiết kiệm. Đó là phương châm của lễ tân hôn cho mọi gia đình, không nên “ăn một giờ ba năm trả nợ”. Hạnh phúc lứa đôi gắn liền với trách nhiệm “dâu hiền rể thảo” đối với gia đình dòng họ.
4) Tân gia:
Ông cha ta có kinh nghiệm dựng vợ gả chồng thì cho ra riêng, đó là điều hoàn toàn đúng vì nó thúc đẩy tự lập cho con cái. Tân gia là cái mốc quan trọng của cuộc đời, dù cha mẹ hai bên có tạo bao nhiêu thuận lợi vẫn phải lấy sức lực cả vợ lẫn chồng tạo nên tâng gia mới quý trọng, mới bền vững.
Những quy định riêng:
+ Hàng năm, Hội đồng gia tộc nhóm họp và dựa vào Quy ước này để đánh giá kết quả thực hiện và kịp thời uốn nắn, điều chỉnh những sai trái, lệch lạc để các thành viên trong họ tộc rút kinh nghiệm tốt hơn.
+ Quy ước này đã được thông qua trước toàn thể thành viên trong họ tộc, được mọi người tán thành và thống nhát đưa vào nội dung của gia phả để con cháu căn cứ để thực hiện.
Kính mong toàn thể gia tộc ta thực hiện đúng tộc ước này
Xin chân thành cảm ơn Quý Tôc
Thay mặt ban gia dòng họ: Chi tộc trưởng Nguyễn Bá Khẩn