‎
TỘC ƯỚC - GIA PHÁP
“Chim có tổ người có tông”
“ Con người có cố có ông. Như cây có cội như sông có nguồn”
Mỗi gia tộc đều có: Gia phả, thủy tổ, gia pháp, tộc ước, hương hỏa truyền lại cho đời sau về:
-Lòng yêu mến Đất nước, Quê hương
-Lòng yêu thương giống nòi, dòng họ
-Tôn vinh sự nghiệp Tổ tiên, Ông bà
-Khích lệ tinh thần con, cháu mai sau.
Tộc Nguyễn Bá - Duy hòa, Duy xuyên, Quãng nam bao đời cũng ước mong: Một mảnh đất dung thân, một nhà thờ thờ tự, một khát vọng no cơm ấm áo, một sự nghiệp vinh danh Tổ tiên, Ông bà, dòng tộc như bao dòng tộc khác.
Trải qua chín đời được lưu truyền lại. Hôm nay, thập niên thứ 2 của thế kỷ 21, nhìn lên, nhìn xuống, nhìn ngược, nhìn xuôi, cơm áo gạo tiền vẫn còn là nổi lo day dứt. Người xưa có câu “ Không ai giàu ba họ, chẳng ai khó ba đời”. Nhìn lại dòng tộc chúng ta mà tủi thân, mà đau xót.
Trách móc tổ tiên ư?- Cháu con ai nghỉ thế!
Một mảnh đất khô cằn tổ tiên sinh cơ lập nghiệp.
Thiếu thốn đói nghèo bao con cháu chết không tên.
Rồi chiến tranh xảy ra: Lại đói nghèo, lại ly tán, lại chết chóc, lại hy sinh. Nguyễn Bá Tộc tưởng chừng không gượng nổi. Ai còn? Ai mất? Năm 1975 nghe ngóng, tìm kiếm, trở về lại đếm trên đầu ngón tay những con người của cả một dòng tộc. Sự hy sinh, mất mát là quá lớn. Những người sống sót lạc lỏng, bơ vơ giữa dòng đời với tuổi đôi mươi. Người thiếu Cha, người không Mẹ cặm cuội miệt mài 38 năm nay.
“Mạch trong nước chảy ra trong. Thế nào đi nữa còn dòng cũng hơn”.
Nguyễn Bá Tộc đời thứ sáu, bảy, tám, chín đã hồi sinh dòng họ Nguyễn Bá với 48 Con người bằng xương, bằng thịt, trẻ, khỏe, sáng suốt, thông minh nối dỏi tông đường.
Nguyễn Bá Tộc từ đây sẽ viết nên một trang sử mới:
-Hãy quí trọng Ông bà, Tổ tiên.
-Hãy dồn hết tâm nguyện xây dựng dòng tộc sau bao đời cách trở. Có như vậy con cháu mới được: Yên bề gia thất. Áo ấm cơm no. Vinh hoa phú quí.Vinh danh dòng tộc.
Để khởi đầu cho công việc trọng đại nầy tôi đã tình nguyện sưu tầm, tìm hiểu, lập dựng, phát thảo một phả hệ đồ của Tộc Nguyễn Bá xã Duy hòa, Huyện Duy xuyên, Tỉnh Quang nam được trình bày trong ngày hôm nay.
Với tâm nguyện: Gửi đến Ông, Bà, Chú, Bác, anh, chị và các em, các cháu một tư liệu để viết lên quyển gia phả Nguyễn Bá Tộc. Hầu mong truyền lại cho thế hệ mai sau với mục đích:
1.Nhắc nhở con cháu chúng ta khắc ghi lời nói :
-“ Chim có tổ Người có Tông”
-“Con người có cố có ông. Như cây có cội như sông có nguồn.”
2. Không phân biệt giàu nghèo, địa vị, giai cấp, tôn giáo để cùng nhau bàn bạc, xây dựng những điều ước chung của dòng Tộc. Những điều ước nầy là nền tảng để tôn tạo, duy trì xây dựng và phát triển dòng Tộc Nguyễn Bá trong tương lai đó là:
- Không tự ti, tự phụ. Đừng để nổi ám ảnh đói nghèo làm chùng bước bản thân.*
- Luôn luôn khuyễn khích, nhắc nhở con cháu hướng về quê hương, đất Tổ, nhất là ngày tế xuân, chạp mã, cúng kỵ Ông bà, Tổ tiên*
- Theo dỏi, tìm hiểu bà con ai còn, ai mất, ai nghèo, ai khó, ai hoạn nạn neo đơn để cùng nhau động viên an ủi giúp đở nhau cho Tiền nhân thấy mát lòng cho cháu con có nguồn cội, có hạnh phúc, biết yêu thương lẫn nhau.*
3. Hảy tìm hiểu cách xây dựng đền thờ, phong tục cổ truyền về cúng tế giổ kỵ từ tài liệu, từ sách vở, từ các dòng tộc khác trong làng để:
- Xây dựng cho dòng tộc một nơi yên nghỉ cho Ông, Bà Tổ tiên, những người không có nơi thờ tự. Để làm được điều nầy rất khó, vì vậy con cháu hãy mở rộng tấm lòng mình ra, hãy tự mình xem mình có cơm ăn áo mặc chưa, có nhà cửa an khang thịnh vượng chưa, tấm lòng mình đã thổn thức với Ông bà, Tổ tiên chưa. Hãy nhịn một bửa ăn, hãy bớt một viên gạch, hãy bỏ một ngày công để chung tay góp sức cho công việc trọng đại nầy.
Hãy bớt than nghèo khó !
Hãy để mình hiểu mình !
Tổ tiên nhìn thấu cả !
Quanh ta còn bà con !
- Xây dựng một nền nếp gia phong như bao dòng tộc khác trong làng, cũng như ngoài xã hội.
Có như vậy nơi chín suối tổ tiên mới yên lòng. Cháu con mới thoát khỏi cảnh suy vong, thoái suy đức đạo, cơm no áo ấm, phú quí vinh hoa, vinh danh dòng tộc.*

+ Con cháu ở xa thì nên lập bàn thờ vọng:
Chưa phải là phong tục cổ truyền, chưa có nghi lễ nhất định, mà chỉ là kinh nghiệm truyền cho nhau khoản đầu thế kỷ lại nay tuỳ hoàn cảnh thuận tiện mà vận dụng:
- Khi bắt đầu lập bàn thờ vọng phải về quê chính báo cáo gia tiên tại bàn thờ chính. Sau đó xin phép chuyển một lư hương phụ hoặc mấy nén hương đang cháy giở mang đến bàn thờ vọng rồi thắp tiếp.
- Nếu có nhà riêng, tương đối rộng rãi khang trang, thì bàn thờ đặt hẳn một phòng riêng chuyên để thờ cúng cho tôn nghiêm, hoặc kết hợp đặt ở phòng khách, nhưng cao hơn chỗ tiếp khách.
- Nếu đặt bàn thờ vọng riêng, thì phải đặt thấp hơn bàn thờ gia thần một ít.
+Đặt hướng nào?
- Hướng về quê chính, để khi người gia trưởng thắp hương vái lạy thuận hướng vái lạy về quê. (Thí dụ người quê miền Trung sống ở Hà Nội thì đặt bàn thờ vọng phía Nam căn phòng hay ngoài sân, ngoài hiên. Không nên đặt bàn thờ trong buồng ngủ, trừ trường hợp nhà chật hẹp quá thì phải chịu.
Không nên đặt cạnh chỗ uế tạp, hoặc cạnh lối đi).
- Đối với những gia đình ở khu tập thể nhà tầng, nếu câu nệ quá thì không còn chỗ nào đặt được bàn thờ.
- Những người sống tập thể, chỉ đặt một lọ cắm hương đầu giường nằm của mình cũng đủ, miễn là có lòng thành kính, chẳng cần phải câu nệ hướng nào, cao thấp rộng hẹp ra sao.
Trên đây là những gì tôi tìm hiểu, sưu tầm ghi chép được mong:
+ Các chú, các anh, các con, các cháu hãy suy nghĩ kỹ xem từ khi sinh ra và lớn lên đã bao nhiêu lần mình trăn trở nghỉ suy về Tổ tiên, Ông bà, dòng tộc, bà con ruột thịt của mình. Mình đã bỏ ra bao nhiêu ý tưởng, thời gian, công sức, tiền bạc để tôn tạo, duy trì và phát triển dòng tộc.
+ Các ông, các chú, các anh, các con, các cháu hãy tìm hiểu, sưu tầm, học hỏi các dòng tộc khác để hoàn thiện trang gia phả dòng tộc Nguyễn Bá của mình.
+ Các ông, các chú, các anh, các con, các cháu: Ai có tiền dùng tiền, ai có sức dùng sức không câu nệ giàu nghèo, không lảng tránh điều phải, đồng tâm hiệp lực tìm một nơi thanh tịnh, thoáng mát để xây nên một gian thờ Tổ tiên, Ông bà, những tiên gia không nơi trú ngụ có nơi yên nghỉ sau chín đời lưu lạc.
+ Có như vậy: Con cháu mới được yên bề gia thất, không hoạn nạn ốm đau, không thoái suy đức đạo, phú quí vinh hoa, vinh danh dòng tộc.
Duy xuyên ngày 1 tháng 12 năm 2012
Nguyện vọng của cháu đích tôn



NGUYỄN NGỌC LÂM