Tæ tÝch hä V¨n

 

          Bµi viÕt sau ®©y dùa vµo mét sè tµi liÖu b»ng ch÷ H¸n n«m ®­ưîc «ng V¨n sÜ Thä  dÞch : theo VÌ tÝch hä V¨n, theo C¶o cña «ng Cao BiÒn ( nhµ ®Þa lý ®¹i tµi Trung Quèc xư­a ) vµ theo bµi viÕt cña «ng V¨n ®øc Giai (tiÕn sÜ đời Tự Đức) . §èi chiÕu víi h×nh ®Êt mé tæ ë t¹i nói Sø thuéc ®Þa phËn x· Quúnh Hîp nay lµ x· Mai Hïng - Quúnh Lư­u - NghÖ An ®Ó bæ sung thªm.

 

1- Theo vÌ tÝch hä V¨n 

 

          Xa xư­a, cã 2 «ng bµ tõ ph­ư¬ng B¾c tíi sinh sèng b»ng nghÒ chÌo ®ß trªn s«ng Mai. Cuéc sèng tuy nghÌo nh­ưng ®Çm Êm, «ng bµ sèng  ®øc  hËu ®­ưîc ng­ưêi ngư­êi quÝ mÕn ngîi khen. Mét ®ªm gi«ng tè, c©y ®a tr­ưíc nhµ bËt rÔ lé ra mÊy tiÓu ®ùng ®Çy vµng. ¤ng bµ  cÊt gi÷ vµng, vµ chÌo ®ß ngang sinh sèng ®¹m b¹c như­ x­ưa. Thêi gian sau cã ng­ưêi theo di chóc ®Õn  t×m l¹i sè vµng ®ã. ¤ng bµ giao ®ñ sè vµng kh«ng hÒ gi÷ l¹i chót g×. Kh¸ch thÊy «ng bµ tèt bông xin t¹ ©n mét nöa sè vµng song «ng bµ quyÕt kh«ng nhËn v× kh«ng ph¶i cña ®æ må h«i cña m×nh. §Ó ®¸p ©n, kh¸ch lïng t×m nhµ ®Þa lý tµi giái t×m huyÖt cho «ng bµ chÌo ®ß, ngâ hÇu sau nµy con ch¸u cña «ng bµ ®êi ®êi h¹nh phóc, c«ng hÇu vinh quang.

          ¤ng bµ ngåi chum kiÖu, ngËm s©m víi ngän ®Ìn b¸ch nhËt ®­ưîc  ch«n xuèng huyÖt.

          Con ch¸u «ng vÉn thong dong víi nghÒ nghiÖp cha «ng  ......

 Råi mét ngµy, t­ưíng giÆc  qua nhµ  trãi tay xin hµng. Tõ ®ã næi lªn 1 dßng cao quÝ tr¶i   §inh, Lª ®Õn Lý ®Õn TrÇn ...: C«ng hÇu khanh t­ưíng hä V¨n, trong triÒu kÝnh nÓ ngoµi d©n vui mõng.

          BÞ lo¹n l¹c nhiÒu lÇn nªn thÊt tÝch .  

.......

N¨m 1250 ®êi nhµ TrÇn cã  «ng V¨n ThÕ ®ư­îc phong lµ ChÕ §¹i V­ư¬ng,  con ch¸u cña «ng ®Òu cã c«ng lín dÑp giÆc ®Òu      ®­ưîc phong quyÒn cao chøc träng.

          Quan l¹i  nhµ TrÇn  cã ý e ng¹i vÒ tư­¬ng lai ®èi víi gißng giâi hä V¨n nªn ®·  mÊt nhiÒu c«ng lao t×m hiÓu.

          §­ưîc ngư­êi Trung Quèc cho biÕt, hä V¨n cã mé tæ ë nói Sø ë huyÖn Quúnh L­ưu ®· l©u ®êi phæ ý thÊt l¹c mÊt lư­u truyÒn kh«ng râ ®Õn HiÖu cña «ng Tæ ®ã. Mé nµy ®êi ®êi ph¸t khanh

t­ưíng.

          §êi hËu Lª, thêi vua Lª chóa TrÞnh cã «ng Cư­êng vô hÇu ngư­êi hä V¨n cã c«ng lín dÑp giÆc ®­ưîc phong QuËn c«ng. ¤ng cã 5 con còng cã c«ng dÑp giÆc yªn d©n ®­ưîc chøc träng quyÒn cao, ®êi ®êi phó quý.

          ThÊy gißng giâi C­ưêng Qu©n c«ng như­ thÕ, chóa TrÞnh ghen ghÐt cho ng­ưêi vµo xem  ®Þa thÕ ng«i mé nói Sø.

          Sau khi biÕt h×nh thÓ ngéi mé, vÖ sÜ vÒ b¸o víi chóa TrÞnh  lµ mé ph¸t V­ư¬ng . Chóa TrÞnh sai ngư­êi vµo vµo yÓm ph¸. Lóc ®ã C­ưêng QuËn c«ng ®· mÊt như­ng ©m o¸n ®· lµm cho tay sai chóa TrÞnh thÊt vong.     

Cuèi ®êi hËu Lª, muèn tiªu diÖt chóa TrÞnh, Hoµng tö Lª duy MËt chiªu tËp  qu©n lÝnh m­ưu ®å diÖt chóa TrÞnh. ¤ng cã hiÖn sinh Tó tµi V¨n sÜ VÖ con «ng V¨n sÜ §øc ( ph¸i Quúnh thiÖn ) mé qu©n ®i gióp Hoµng tö Lª duy MËt, ®ư­îc phong lµ QuËn c«ng.

          Hoµng tö Lª duy MËt bÞ thÊt b¹i, Chóa TrÞnh truy b¾t dßng hä V¨n lµ môc tiªu chÝnh, nªn gißng dâi V¨n sÜ VÖ ®©u ®©u còng ph¶i thay tªn ®æi hä vµo n¬i hiÓm yÕu ®Ó l¸nh n¹n.

 

2- Dùa theo C¶o cña «ng Cao BiÒn :

         

HuyÖn Quúnh Lư­u, xø Tao Nha, tªn vïng nói Sø thuë x­a ®Þa thÕ nghiªm chØnh, h×nh theo chiÒu tµ, bªn t¶ rång sinh ,Ên vu«ng, bªn ph¶i hæ hiÖn như­ ngäc sa s¸ng chãi. §Êt cã eo như­ lư­ng ong, th¼ng như­ gèi h¹c l¹i lãng l¸nh như­ m¾t cua, s¸ng ngêi như­ ®«i trßng c¸.

          Sau huyÖt nói to¶ ngang råi vßng «m bäc huyÖt ¸n phun nh¶ sãng cuån cuén . ThÕ ®Êt n¬i trung t©m như­ r¾n vµng trong ®éng tung ra, l¹i như­ chim nh¹n tr¾ng gieo m×nh tíi s«ng M¹i ( S«ng Hoµng Mai ).

          Bªn nµy cê trèng rËp r×nh, bªn kia gi¸o m¸c la liÖt, ®Êt nµy ®i ®óng huyÖt, vâ ph¸t thµnh tư­íng ®iÒu khiÓn tõng ®oµn  qu©n, trai h«n nh©n víi em g¸i nhµ vua.

          §Ó x¸c nhËn lêi c¸o ®ã, ®êi Tù §øc cã «ng V¨n ®øc Giai, tiÕp ®ã cã «ng tó tµi V¨n ®øc Thuú, V¨n ®øc Kiªn, V¨n ®øc §«n còng tõ ph¸i Quúnh ®«i, «ng cö nh©n V¨n ®×nh Do ph¸i V¨n giai nay lµ x· Thanh Khai - Thanh Chư­¬ng, «ng tó tµi V¨n ®×nh Liªu ph¸i §«ng Trïng nay lµ Hư­¬ng Trïng - Hư­¬ng S¬n, vµ gÇn ®©y còng cã 1 sè ®«ng ng­ưêi ®Õn t¹i huyÖt mé Nói Sø ®Òu thÊy lêi «ng Cao BiÒn lµ ®óng ®Þa lý cña huyÖt.

 

          3 - Bµi viÕt cña «ng V¨n ®øc Giai

 

          Ph¸t tÝch tõ  Trµ s¬n, kÐo dµi qua nói Quúnh L©m chuyÓn thÊp tíi x· Phi DuyÖt ( Nay lµ Mai Hïng ) th«n Yªn Phó lai båi cao dùng lªn hßn nói L¨ng. Hßn nói L¨ng  më réng ngang nhËp liÒn vµo nói chÝnh dùng lªn cao h¬n tøc lµ nói Sø, n¬i huyÖt chÝnh ®Ó mé.

          Hai bªn nói Sø to¶ ra nh­ư hai c¸nh tay «m bäc huyÖt, ®Þa lý x­ưa gäi lµ Thuû tinh, h×nh rÊt nghiªm trang, trung chÝnh, c¸c nhµ ®Þa lý x­a gäi lµ h×nh Tư­íng c«ng ngåi ®îi.

          M¹ch xuÊt ph¸t tõ trung t©m nói råi m¹ch ch¹y ra 2 bªn thµnh hai con khe råi vßng l¹i ë trư­íc huyÖt.

 

          PhÝa bªn t¶, ®Þa lý x­ưa gäi lµ rång, cã d·y nói kÐo dµi ®Õn tr­ưíc huyÖt råi cao lªn lµm tiÒn ¸n chÇu lªn huyÖt cã n¬i h×nh nói cao, cã n¬i h×nh cê lÊp l¸nh, tr«ng qua ngän nói nµy l¹i cã mét gß cao vßng theo bê s«ng Mai, tôc gäi lµ Cån chïa, ®Þa lý gäi lµ Thæ tinh, lµm ngo¹i ¸n gåm vµnh ngoµi phÝa bªn ph¶i ( ®Þa lý gäi lµ B¹ch Hæ ) nèi d·y nói ch¹y  tõ ®Þa phËn ..........hiÓn h¬n

          Th«n Yªn Phó cao lªn ( ®Þa lý gäi lµ B×nh phong ) vßng quanh quay vÒ huyÖt  nªn  gäi lµ Qu©n gia ngåi chÇu.

          PhÝa bªn tr¸i gäi lµ Ngo¹i long, mét d·y nói tõ rÏ Quan s¬n ( nói Mång gµ ) ch¹y dµi qua th«n Thä VÜnh vµ th«n ThiÖn Kþ nh­ư ®ư­a m×nh bay tíi M¹i giang  n¬i Èm nèi liÒn tíi nói ®¸ Tam thai ( tôc gäi lµ Ba voi ) quay ®Çu vÒ chÇu huyÖt .

          Tr«ng th¼ng ra xa nói Hïng d­ư¬ng ( ë vÒ lµng Ph­ư¬ng CÇn x· Quúnh Ph­ư¬ng hiÖn nay ) Nói §å   x· Quúnh LËp  lµ ¸n ngoµi tiÕp ra biÓn §«ng  dËp dên lµ mét lµn sãng réng, ®Þa lý xư­a gäi lµ §¹i Minh §ư­êng.

          Nói vµ biÓn ®Òu h­ưíng vÒ tr­ưíc huyÖt. TÊt c¶ nói, ®åi, s«ng, biÓn h×nh thÕ trªn ®Çy ®ñ lËp nªn mét thæ cùc rÊt lín.

PhÝa sau khu«n viªn nhµ l¨ng ( n¬i «ng V¨n ®øc Giai ®Æt bia ®¸ ®¸nh dÊu khu vùc  huyÖt  ) cã mét  ô ®Êt  lín tù ®ïn lªn  . §i tiÕp lªn  lªn trªn nói  phÝa bªn tr¸i  cã 3 t¶ng ®¸ lín  n¾n dßng ch¶y khe n­ưíc, ch¾n kh«ng cho dßng n­ưíc xãi vµo huyÖt, vµ ch¾n ®Êt ®¸ tõ trªn nói l¨n xuèng - ®Þa lý x­ưa gäi lµ ®¸ §Þnh an. PhÝa trªn bªn ph¶i  huyÖt cßn cã 2 vông  n­ưíc  kh«ng bao giê c¹n, kÓ c¶ nh÷ng n¨m h¹n h¸n nhÊt, lu«n tu«n trµn nư­íc tư­íi m¸t mé phÇn -®Þa lý x­ưa gäi lµ vông Sao sa.(7 ) 

         

- Phôc håi :

 

          §êi Tù §øc nhµ NguyÔn, «ng V¨n ®øc Giai sau khi ®ç TiÕn sÜ ra lµm quan, ®i t×m tæ tÝch thÊy c¸c ph¸i hä V¨n ë trong huyÖn Quúnh Lư­u ®Òu con vâ gèc tæ Hoµng Mai. Hoµng Mai cã 4 th«n : Dþ NËu, ThiÖn Kþ, Thä Vinh, Quý Vinh.

          ¤ng tËp trung c¸c ph¸i l¹i vµ cïng nhau ®i nói Sø xem xÐt l¹i ®Þa h×nh, ®èi chiÕu víi c¶o cña «ng Cao BiÒn, ®èi chiÕu 1 sè bót tÝch trong ®êi TrÇn thêi hËu Lª. NhËn nói Sø lµ n¬i mé Tæ, dùng bia t¹i huyÖt. H»ng n¨m ®Õn ngµy 10 th¸ng ba ©m lÞch c¸c ph¸i tËp trung tÕ Tæ ë nói Sø.

 

          TiÕp ®Õn c¸c ph¸i Yªn ThÞnh ( Nay lµ Nam Th¸i - Nam §µn ) Ph¸i V¨n Giai ( Nay lµ huyÖn Thanh Chư­¬ng ) ®Òu thÊy trong hä m×nh cã nhiÒu sù kh«ng hay, mêi «ng §ång PhÈm, mét ng­ưêi bãi to¸n rÊt giái thêi Êy vÒ xem. Trong bµi bãi cña «ng ®ång PhÈm, hiÖn nay nhiÒu ngư­êi ph¸i V¨n Giai cßn nhí, b¶o ph¶i ®i t×m mé tæ ë Sø s¬n, Hoµng Mai.  Hai ph¸i nµy ®· ®Õn Hoµng mai vµ nói Sø nhËn mé Tæ.

 

- NhËn ph¸i gèc :

 

          TÊt c¶ c¸c ph¸i tõ khi hîp tÕ cho ®Õn nay, chØ biÕt truyÒn thÓ trong ph¸i m×nh , ch­ưa ph¸i nµo râ «ng tæ ph¸i m×nh víi «ng tæ ph¸i kia quan hÖ ra sao, ai sinh ra, «ng nµo trªn «ng nµo d­ưíi, tõ «ng Tæ trªn nói Sø  ®Õn «ng tæ ph¸i m×nh  ®· bao nhiªu ®êi. Bao nhiªu l©u v× lo¹n l¹c, ch¹y ®©y ®ã, kh«ng cã gia ph¶ lư­u truyÒn.

          §Õn nh­ư «ng tri phñ Kinh M«n, tªn lµ ThuÇn Tin, lóc vÒ hư­u më trư­êng dËy häc t¹i xãm Häc Th«n, ThiÖn Kþ ( HiÖn cßn mé t¹i xãm  Häc Th«n, ThiÖn Kþ ). ¤ng Quúnh QuËn c«ng  mé t¹i xãm §«ng Hå th«n Thä Vinh mµ còng kh«ng biÕt lµ hai «ng con «ng nµo. Sau khi hä tËp trung tÕ Tæ ë mé nói Sø th× thÊy mét sè xãm lµng ë Hoµng Mai ®Çu n¨m tÕ Kú yªn trong v¨n tÕ cã tªn hai «ng nªn hä ghi hiÖu vµ rư­íc vÒ thê.

          Còng do cã mÊy ng«i mé ®ã, c¸c ph¸i tËp hîp tÕ Tæ nhËn chÝnh gèc lµ Hoµng Mai. Ch­ưa râ lµ ph¸i nµo như­ng v× cã mé ë th«n ThiÖn Kþ nªn lÊy ph¸i ThiÖn Kþ lµm ph¸i gèc vµ dùng nhµ thê t¹i ®©y.

 

     Qua gia ph¶ cña c¸c chi hä V¨n, c¸c danh nh©n vµ c¸c nhµ khoa b¶ng hä V¨n, mÆc dï ch­ưa cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó truy tÇm  gèc tÝch hÇu râ th«ng mèi d©y liªn hÖ ngän ngµnh. Chóng ta vÉn tin ch¾c r»ng hä V¨n chØ cã mét. ¤ng bµ chóng ta sinh c¬ lËp nghiÖp tõ B¾c chÝ Nam. DÊu Ên cßn ®Ó l¹i ë S¬n T©y, VÜnh Phó, Thanh ho¸, NghÖ An, Hµ TÜnh, Qu¶ng Nam, B×nh §Þnh .... Nguån gèc cña nhiÒu dßng hä, kÓ c¶ hä V¨n ë tËn vïng ®Êt cæ gäi lµ Giao ChØ, Cöu Ch©n, ®· theo bư­íc nam tiÕn vµo ®Õn T©y Ninh, Minh H¶i.

          C¸c th«ng tin cßn gîi niÒm tù hµo trong mçi chóng ta r»ng hä V¨n, tõ l©u ®· cã nh÷ng c«ng lao ®ãng gãp kh«ng nhá trong lÞch sö d©n téc vµ nÒn v¨n ho¸ n­ưíc nhµ.

          HiÖn nay nÕu ghi chÐp ®­ưîc ®Çy ®ñ, ch¾c ch¾n sÏ cßn phong phó h¬n, ®ãng gãp thiÕt thùc cho hoµn thiÖn ph¶ hÖ sau nµy.

 

 

   ( 7) PhÇn nµy  bæ sung thªm sau khi xem  thùc ®Þa khu Mé tæ n¨m 2005.