Ông là con thứ hai của Thế Tổ, mẹ là Thừa Thiên Cao Hoàng Hậu. Ông sinh ngày 2 tháng 3 năm Canh tý (6-4-1780) tại Gia Định.

        Năm Quí mão (1783) khi ông được 4 tuổi, Tây Sơn tấn công Gia Định ông phải theo Thế Tổ lánh ra Phú Quốc. Khi Thế Tổ sắp sang Xiêm gởi ông cho Giám mục Bá Đa Lộc đưa sang Pháp để cầu viện.

        Mùa xuân năm Ất tị (1785) ông đến Tiểu Tây (một đảo ở Ấn Độ). Gặp lúc nước Pháp cò loạn, ông phải ở lại thành Pondichery tại Ấn Độ. Đến tháng 6 năm Bính Ngọ (1786) ông mới sang Pháp. Pháp Hoàng đã dùng vương lễ để tiếp đãi ông. Tuy các cận thần của Pháp hoàng phản đối về việc Pháp đưa quân sang nước ta, nhưng về sau, có lẽ do sự thuyết phục của Bá Đa Lộc, hòa ước Versăille được ký kết giữa Bá Đa Lộc (đại điện cho Đức Thế Tổ) và Hầu tước Mont Morin (đại diện cho vua Louis 16)⁽¹³⁾. Trong thời gian sống giở Paris cũng như ở Versaille do diện mạo khả ái và là một hoàng tử từ phương xa đến, dân chúng Pháp đua nhau đón tiếp và đặt nhiều bài hát câu ca để tặng ông. Sống ở Pháp một thời gian, không thấy Pháp hoàng nhắc nhở gì đến chuyện cứu viện, ông cùng giam mục Bá Đa Lộc lên tàu La Dryade trở về Ấn Độ.

        Mùa thu năm Đinh mùi (1787) các quan tâu xin lập ông làm Thái Tử, Thế Tổ sách lập ông làm Đông cung Cảnh Quận công, ban ấn Đông cung, phong nguyên súy, đặt các quan làm việc tại Súy phủ, chọn các đại thần giúp đỡ để ông quen việc chính trị. Thế Tổ lại cho dựng nhà Thái học, đặt chức Phụ đạo đốc học