SƠ LƯỢC NGUỒN GỐC TỘC NGUYỄN VĂN
XUYÊN ĐÔNG & XUYÊN TÂY - THỊ TRẤN NAM PHƯỚC
HUYỆN DUY XUYÊN - TỈNH QUẢNG NAM
Thiết nghĩ: "Chim có tổ, người có tông", "uống nước nhớ nguồn", đó là đạo lý muôn đời của dân tộc ta. Do đó, việc thờ phụng tổ tiên được dân ta xem là lễ trọng.
Trải bao đời, theo lời truyền miệng, vị thỉ tổ của tộc Nguyễn Văn chúng ta quê từ đất Bắc đã theo chân vua chúa vào Nam khai cơ lập nghiệp. Đọc lại những trang gia phả còn lưu giữ được, chúng ta cũng chẳng thấy có gì khác hơn.
Là con cháu, ai cũng đều mong có cơ duyên để tìm hiểu thêm về cội nguồn. Nhân cơ hội Ban đại diện Đại tộc Nguyễn tại Quảng Nam - Đà Nẵng đã đề xướng phong trào tìm về cội nguồn, gia tộc chúng ta, các bậc thúc phụ đã khuyên các con cháu gắng công tham gia nghiên cứu sưu tầm làm sáng tỏ thêm về cội nguồn tiên tổ.
Căn cứ vào những tài liệu mà chúng tôi được xem do Ban đại diện Đại tộc Nguyễn tại Quảng Nam - Đà Nẵng đã sưu tập được:
- Thế phổ: Nguyễn đại tộc Quảng Nam - Đà Nẵng
- Lịch đợi: Nguyễn tộc tôn thân quan hệ đẳng phái
- Duy tân ngũ niên tôn đồ phụ lục
- Tấu từ Bắc địa (đời Hậu Lê)
Cùng những chi tiết rải rác trong các sử sách, nay chúng tôi xin được lược dẫn những phần tiên hệ.
Các chi nhánh họ Nguyễn ở nước ta, cả ba miền Bắc, Trung, Nam đều chấp nhận lấy Đức thái tổ Nguyễn Bặc làm thỉ tổ và nhận vùng Gia Miêu, Tổng sơn, Thanh Hoá làm nguyên quán.
Ngài Nguyễn Bặc sinh năm 924, người hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, là bạn của vua Đinh Tiên Hoàng từ thưở nhỏ. Ngài là người có công lớn trong sự nghiệp dẹp loạn 12 sứ quân, nên khi triều Đinh được thành lập, Ngài được phong đến tước Đại Quốc Công. Ngài mất năm 979, thọ 55 tuổi.
Trong suốt 7 thế kỷ, từ thế kỷ thứ X đến thế kỷ XVI, họ Nguyễn đã có những tiên tổ là những bậc công thần, danh tước qua các triều đại: Đinh, Lê, Lý, Trần cho đến thời hậu Lê.
Tiếp theo đệ nhất tổ Định quốc công Nguyễn Bặc, Ban soạn thảo thế phả tộc Nguyễn tại Quảng Nam - Đà Nẵng mới chỉ sưu tầm liên kết thêm được 11 vị tổ, đến đệ thập tam (13) là ngài đô đô tướng công Nguyễn Văn Chánh.
Ngài Nguyễn Văn Chánh sinh năm 1368, mất năm 1419. Ngài là quan dưới triều đại nhà Trần. Vợ của ngài người họ Tống. Ngài có hai người con trai:
1. Nguyễn Công Duẫn có nơi gọi là Nguyễn Giang
2. Nguyễn Văn Phước có nơi gọi là Nguyễn Ngọc Phát
Con cháu hậu duệ của ngài Nguyễn Công Duẫn (Nguyễn Giang) dưới thời Trịnh Nguyễn phân tranh đã nối nhau kế truyền 9 đời chúa (miền Nam), mãi đến năm 1802 lập nên vương triều nhà Nguyễn.
Con cháu hậu duệ của ngài Nguyễn Văn Phước (Nguyễn Ngọc Phát) được kế dẫn như sau (viết bằng chữ Hán và được tạm dịch)
Khai sáng thuỷ tổ
Ông Nguyễn Ngọc Thơ có vợ là bà Lê Thị Yến tiên tổ tộc Nguyễn Chánh tại Ỷ lủng, Kỳ Lâm, Quảng Đợi, phủ Điện Bàn; là con trai đầu của ngài Nguyễn Ngọc Phát sanh hạ bốn đời đến Nguyễn Chánh Điển.
Ông Nguyễn Ngọc Cẩn (còn gọi là Nguyễn Văn Tổ), tiên tổ Nguyễn tộc Hương Sơn, Duy Xuyên; là con trai thứ nhì của ngài Nguyễn Ngọc Phát.
Ông Nguyễn Đức Phú, vợ là Huỳnh Thị Thu, là con trai thứ ba của ngài Nguyễn Ngọc Phát tiên tổ tộc Nguyễn Đức tại Kim Bồng.
Ông Nguyễn Ngọc Hiệu, có vợ là bà Phạm Thị Lý, là con trai thứ tư của ngài Nguyễn Ngọc Phát tiên tổ tộc Nguyễn Ngọc tại Mỹ Xuyên, Duy Xuyên.
Ông Nguyễn Ngọc Cào, có vợ là bà Huỳnh Thị Anh, là con trai thứ năm của ngài Nguyễn Ngọc Phát tiên tổ tộc Nguyễn Ngọc tại Mỹ Xuyên, Duy Xuyên.
Ông Nguyễn Đức Tảo, có vợ là bà Lý Thị Nương, là con trai thứ sáu của ngài Nguyễn Ngọc Phát tiên tổ tộc Nguyễn Đức, Nguyễn Chánh tại Mỹ Xuyên, Duy Xuyên.
Như vậy sáu vị kể trên là con trai của ngài Nguyễn Ngọc Phát (còn gọi là Nguyễn Văn Phước), cháu nội ngài Nguyễn Văn Chánh đều là những bậc khai sáng thỉ tổ Nguyễn Văn tại vùng đất Quảng Nam - Đà Nẵng.
Theo gia phả tộc của chúng ta, Thần tổ là ngài Nguyễn Đại Lang, huý Cò.
Trộm nghĩ, trải qua thời gian dài gần năm thế kỷ, biết bao dâu biển của cuộc đời, việc nhớ ghi sao lục sao tránh khỏi tam sao thất bản, thêm vào đó sự phát âm của hai miền có phần lệch, cho nên từ CÀO có thể trở thành từ CÒ.
Nếu quả như vậy thì ngài Nguyễn Ngọc Cào chính là ngài Nguyễn Văn Cò, vị thần tổ của tộc chúng ta. Tiên tổ nhiều đời của ngài quê tại vùng Cửa Miêu, huyện Tống Sơn, tỉnh Thanh Hoá. Hiện nay, tại đây còn nhiều láng mộ các bậc tiên tổ của Ngài.
Một tài liệu khác được viết bằng chữ Hán và tạm dịch như sau:
Khai sáng thuỷ tổ ngài án trạch lệnh Nguyễn Ngọc Cào và phu nhân là Huỳnh Thị Anh sanh hạ được sáu người con trai và một người con gái.
- Người thứ nhất: Nguyễn Văn Tấn
- Người thứ hai: Nguyễn Văn Tờn
- Người thứ ba: Nguyễn Văn Rừng
- Người thứ tư: Nguyễn Văn Lâm
- Người thứ năm: Nguyễn Đăng Phò
- Người thứ sáu: Nguyễn Ngọc Quang
- Người thứ bảy (ái nữ): Nguyễn Thị Quý
Tất cả đều có phẩm cấp văn võ quan chế, phẩm hàm chánh bát, phẩm tòng bát phẩm, chánh cửu phẩm tòng cửu phẩm.
Như vậy trưởng nam của ngài Nguyễn Ngọc Cào là ngài Nguyễn Văn Tấn, đối chiếu với gia phả hiện có của chúng ta, ngài chính là thỉ tốt của tộc Nguyễn Văn chúng ta.
Một tài liệu khác được viết bằng chữ Hán và tạm dịch như sau:
Tộc Nguyễn Viết nguyên tại Trà Đình, phủ Thăng Hoa, Nguyễn Quý Công (huý Tờn tức là Nguyễn Văn Tờn) sinh hạ cao thuỷ tổ đại lang Nguyễn Viết Thống là quan hộ giá cùng quý nương sinh hạ được ba người con trai là Viết Sĩ, Viết Nhứt và Viết Khoa, sau đổi lại là tộc Nguyễn Đình. Đó là tông môn của ngài Cao thuỷ tổ Án trạch lệnh Nguyễn Ngọc Cào.
Một tài liệu khác được viết bằng chữ Hán và tạm dịch như sau:
Ông Nguyễn Văn Lâm và Nguyễn Văn Rừng, hai vị đã khai sáng tộc Nguyễn Văn. Cùng với các tộc Đặng, Cao, Trương, Trần, Trình, Phạm, Võ lập nên xã hiệu Mỹ Xuyên Đông, sau đổi là Tân Mỹ Đông, Duy Xuyên, do Nguyễn Văn Cào sinh hạ, lại có Nguyễn Văn Tấn, Nguyễn Văn Tờn đều là cháu nội. Ông Nguyễn Ngọc Phát là cháu cố ông Nguyễn Văn Chánh.
Một tài liệu khác được viết bằng chữ Hán và tạm dịch như sau:
Huyện Hy Giang sau đổi là huyện Duy Xuyên thuộc phủ Thăng Hoa. Năm thứ nhì đời Hồng Đức, Cao thuỷ tổ Nguyễn Linh Quang tức là Ngọc Quang Oanh cao tổ Nguyễn Văn Tốt theo chúa Nguyễn đánh Chiêm Thành mở mang bờ cõi. Triều nhà Nguyễn sắc phong Nguyễn Phủ quân Thượng đẳng thần.
Nguyễn Linh Quang, con thứ của ngài Án trạch lệnh Nguyễn Ngọc Cào, cùng các vị tiền liệt có công khai khẩn lập thành và Hà Nhuận ngày càng phồn thịnh, được gia phong tước lộc.
---------------------o0o---------------------
Qua những buổi họp mặt hàng năm, các chi họ Nguyễn thuộc huyện Duy Xuyên, chúng tôi được biết ông Nguyễn Đăng Phò, con trai thứ năm của ngài Án trạch lệnh Nguyễn Ngọc Cào, chính là thuỷ tổ tộc Nguyễn Đặng tại thôn Tiệm Rượu, thuộc làng Xuyên Đông.
Theo những tài liệu kể dẫn trên, ngài Nguyễn Văn Tấn cùng các bào đệ theo chân vua chúa vào Nam khai cơ lập nghiệp hoặc theo phò vua chúa trong công cuộc chinh Nam mở mang bờ cõi. Quý Ngài là thuỷ tổ tộc Nguyễn ở các vùng thuộc hạ lưu sông thu Bồn.
Thuỷ tổ tộc Nguyễn của chúng ta là ngài Nguyễn Văn Tấn cùng với vợ là bà (chưa biết tên) sinh hạ 3 trai là Nguyễn Văn Đối (tự bao), Nguyễn Văn Hành (tự Sơn), Nguyễn Văn Hội "biệt phái tổ"; Nguyễn Văn Toán (Tự Năng); Hệ sinh đương kim Nguyễn văn Chí. Hiện nay phái ba có nhà thờ Chi tại thôn Long Xuyên và cũng phái ba có nhà thờ Chi tại thôn làng bến Đền, xã Điện Quang mà hạu duệ của quý ngài đã kế truyền mãi cho đến ngày nay.
Trải qua hai cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, nhà thờ tộc cũng đã hai lần bị bom đạn tàn phá. Đến năm Kỷ Tỵ (1989), nhà thờ tộc được tái xây dựng tại xóm Mỹ Hiến, thôn Xuyên Đông, thị trấn Nam Phước, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam và hoàn thành vào năm Canh Ngọ (1990). Hằng năm đến ngày Lễ Tế hay mỗi độ Xuân về, con cháu nội ngoại ở xa thăm quê đều đến nhà thờ dâng hương lễ bái để tỏ lòng tri ân Tổ Tiên.
Câu đối treo ngay gian giữa nhà thờ:
"Cây đức vun trồng, cành lá sum suê nhờ cội cả
Non nhân gìn giữ, sông hồ dài rộng bởi nguồn sâu"
Đã diễn tả trọn vẹn được niềm suy tư của con cháu đối với tiên linh tổ tiên.
Xuyên Tây, ngày 17 tháng 11 năm Nhâm Ngọ
28-05-2002
Nguyễn Văn Thiều
(kính thuật)
|